อุปนิสัยที่ดีคือทางมาแห่งบุญ
หลวงพ่อคุณครูไม่ใหญ่เคยให้โอวาท เป็นคำแนะนำการใช้ห้องน้ำ
“หลวงพ่อ”อยากให้ลูกทุกคนได้ถือโอกาสฝึกอุปนิสัยของเราซึ่งจะเป็นทางมาแห่งบุญ
ให้ผู้ที่จะใช้บริการถัดจากเราไป มีความรู้สึกว่าเป็นคนแรกเสมอ
คือทั้งอ่างล้างมือและห้องน้ำทุกอย่างให้สะอาดและแห้ง
UG๕ (Universal Goodness ๕) ความดีสากลคือบทฝึกสำหรับเยาวชน
หลวงพ่อทัตตชีโว คือผู้ให้กำเนิดความดีสากล ๕ ประการ (UG๕) คือสะอาด ระเบียบ สุภาพ ตรงเวลา และสมาธิ
หลวงพ่อคุณครูไม่เล็กให้ข้อคิดไว้ว่า
“แม้ความสะอาดที่ทำภายนอกนี้ ต่อไปมันจะสะอาดเข้าไปถึงข้างใน คือ สะอาดกาย ไม่ใช่แค่อาบน้ำ
แต่สะอาดกายคือสะอาดไปถึงพฤติกรรมทางกายคือ ไม่ฆ่า ไม่ลัก ไม่เจ้าชู้ นี้คือความสะอาดตัวจริงของร่างกาย
ความสะอาดวาจาก็เช่นกัน ไม่ใช่แค่แปรงฟัน แต่คือการไม่พูดเท็จ คำหยาบ นินทา
รวมถึงไม่ โลภ โกธร หลง นี้คือใจสะอาด
ดังนั้นจะสะอาดภายในได้ ภายนอกต้องสะอาดให้ได้เป็นชั้นๆไปก่อน”
- ความสะอาดเป็นพื้นฐานของ ความมีระเบียบ ความสุภาพ ตรงต่อเวลา รวมถึงจิตที่เป็นสมาธิ คุณครูไม่เล็กให้หลักคิดไว้ว่า
“ถ้าใครยังสะอาดไม่พอ ยากที่จะมีระเบียบ
ถ้าระเบียบไม่พอ ยากจะสุภาพ
ถ้าสุภาพไม่พอ ยากที่จะตรงต่อเวลา
ถ้าจัดสรรเวลาดีไม่พอ ก็ยากที่จะแยกผิดถูก
หากผิดถูกแยกไม่ออก ก็ยากที่จะแยกดีชั่วหากดีชั่วแยกไม่ออก ก็ยากที่จะแยกควรไม่ควร
และถ้าควรไม่ควรแยกไม่ออกก็ยากจะแยกบุญกับบาป ”
- ความเป็นระเบียบ “เก็บที่นอน บทฝึกคุณธรรมง่ายๆของเด็กดีวีสตาร์ หลวงพ่อบอกว่า
“เรื่องของมนุษย์เป็นเรื่องสะอาดกับจัดระเบียบทั้งนั้น
จัดระเบียบท่าทางร่างกายไม่เป็น ก็กลายเป็นไม่สุภาพ
จัดระเบียบเรื่องเวลาไม่เป็น ก็กลายเป็นคนไม่ตรงต่อเวลา”
บทฝึกคุณธรรมง่ายๆของเด็กดีวีสตาร์จึงเริ่มตั้งแต่ตื่นคือ “เก็บที่นอน”
แรกๆอาจฝึกเพราะอยากได้คะแนน ทำตามที่คุณครูสอน
ต่อมาอยากฝึกตัวเอง อยากให้แม่ดีใจ อยากให้แม่มีความสุข อยากให้แม่ภูมิใจ
อยากแบ่งเบาภาระแม่ แม่จะได้ไม่ต้องทำงานหนัก ดีใจที่เห็นแม่มีความสุขเหนื่อยน้อยลง
เพาะเป็นนิสัยรักความเป็นระเบียบ เป็นคนรู้จักความรับผิดชอบ มีใจเมตตากรุณาต่อผู้อื่น
- การตรงเวลา
“คนไม่ตรงเวลา คือคนไม่มีระเบียบด้านเวลา ถ้าจัดสรรเวลาดีไม่พอ ก็ยากที่จะแยกผิดถูก เป็นบ่อเกิดของการพูดเท็จ คนตรงเวลา คือคนรับผิดชอบตัวเองให้ตรงเวลา รับผิดชอบต่อคนอื่นให้เขาไม่เสียเวลา”
- สมาธิ
“ทุก ๑ ชั่วโมง ขอ ๑ นาที เพื่อหยุดใจ นึกถึงดวง องค์พระ หรือทำใจนิ่งๆ ว่างๆ ที่ศูนย์กลางกายฐานที่ ๗”
๑ ในการบ้าน ๑๐ ข้อของนักเรียนอนุบาลฝันในฝันวิทยาที่คุณครูไม่ใหญ่ให้ไว้ เป็นการรักษาจิตโดยนึกถึงพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเป็นอารมณ์แล้ว ยังสร้างอุปนิสัยตรงต่อเวลา
UG๕ บทฝึกเพื่อการรักษาศีล ๕ ซึ่งเป็นพื้นฐานของความเป็นมนุษย์
- ความสะอาด ที่ๆสะอาด จะไม่เป็นที่อยู่ของหนูมดแมลงสาบให้เราต้องฆ่า พื้นแห้งจะไม่มีใครมาลื่นล้ม บาดเจ็บ มาเสียชีวิตเพราะเรา คือศีลข้อ ๑
- ความเป็นระเบียบ คนมีระเบียบ ทำอะไรก็มีระเบียบสวยงาม หยิบง่าย หายรู้ ดูงามตา พาสบายใจ อะไรยังขาดก็รู้ อะไรคือส่วนเกินก็บริจาค ใช้ทรัพย์อย่างคุ้มค่า ประหยัดสุด ประโยชน์สูง ไม่มีของหาย
- ความสุภาพ วางตัวและแต่งกายให้เหมาะสม เพราะไม่ต้องการยั่วกิเลสใคร ไม่อยากให้ใครกามกำเริบเพราะเรา จะไม่มีใครผิดศีลข้อ ๓ เพราะเรา
- คำพูดที่สุภาพ ไพเราะ ไม่บาดหูคน ไม่ทำร้ายใครด้วยคำพูด ไม่มีใครต้องมาขุ่นข้องหมองใจเพราะเรา ศีลข้อ ๔
- จัดสรรเวลาได้ รู้เวลาไหนควรนอน เวลาไหนต้องตื่น แบ่งเวลาเรียน เวลาเล่น ไม่หลงไปกับการมอมเมาของอบายมุขที่จะนำไปยังการผิดศีลข้อ ๕
- ใจเป็นสมาธิ ฝึกใจตั้งมั่นในกลางอยู่เสมอ เป็นการรักษาจิตโดยนึกถึงพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเป็นอารมณ์ เป็นการป้องกันการผิดศีลทุกๆข้อ
UG๕ บทฝึกสู่หนทางแห่งเทวธรรม
เทวธรรมคือ หิริและโอตัปปะ
หิริ คือ การละอายต่อบาป ความละอายต่อการ คิดชั่ว พูดชั่ว ทำชั่ว
โอตัปปะ คือการเกรงกลัวต่อผลของบาป การเกรงภัยของการคิดชั่ว พูดชั่ว ทำชั่วจะมาถึงตน
เมื่อใดที่ผู้ฝึกปฎิบัติเพราะมีความละอายต่อบาป เกรงกลัวต่อการส่งผลของบาป ก็ได้ชื่อว่าเป็นผู้มีเทวธรรม
UG๕ บทฝึกสู่หนทางแห่งพรหมวิหาร ๔
ยกตัวอย่างเรื่องการใช้ห้องน้ำของวัด
- เมตตา มีความปรารถนาดีอยากให้คนอื่นใช้ห้องน้ำอย่างมีความสุข สบายใจ
- กรุณา ไม่อยากให้ใครเดือดร้อน ให้ใครต้องลื่นล้มบาดเจ็บจากพื้นที่ลื่น
- มุทิตา มีความยินดีที่เห็นคนอื่นมีความสุขจากการใช้ห้องน้ำต่อจากเรา แล้วมีความรู้สึกว่าเป็นคนแรกเสมอ
- อุเบกขา คุณครูไม่เล็กได้เคยให้ข้อคิดไว้ว่า “ใจที่เป็นอุเบกขาคือ ใจที่มีความยุติธรรม” การนึกถึงใจเขาใจเรา เราอยากใช้สุขาอย่างไรก็อยากให้เขาได้ใช้ห้องน้ำอย่างนั้นบ้าง
UG๕ มุ่งสู่ความเป็นอธิศีล
จากรายการหลวงพ่อตอบปัญหา โดยหลวงพ่อทัตตชีโว
เมื่อตั้งใจฝึกฝนตนเองไปตามลำดับๆ อย่างจริงๆ จังๆ ชนิดเอาชีวิตเป็นเดิมพันแล้ว จากศีลธรรมดาที่ใช้ควบคุมกาย และวาจาให้สะอาดบริสุทธิ์ ก็กลายเป็น อธิศีล หรือว่าศีลอย่างยิ่งขึ้นมา”
“เมื่อศีลกับใจได้กลายเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันขึ้นมา ก็เลยไม่ต้องมาคอยระมัดระวัง ในการรักษาศีลอีกต่อไป เพราะว่าใจนั้นสะอาดบริสุทธิ์ ที่จะคิดร้าย พูดร้าย ทำร้ายใครเป็นไม่มี จากการรักษาศีลธรรมดาๆ กลายเป็นอธิศีลขึ้นมาได้อย่างนี้ คือ รักษาศีลจนกระทั่งกลายเป็นศีลรักษาเรานั่นเอง”
“ก็เหมือนอย่างกับการเอามะขามเปรี้ยวๆ มาแช่อิ่มในน้ำตาล ปรากฏว่ารสเปรี้ยวไม่มีเหลืออยู่เลย หวานสนิทเช่นเดียวกัน ”
คุณครูไม่ใหญ่กล่าวไว้ว่า
การรักษาศีล ๕
คือการรักษาความเป็นปกติของใจ
และอยู่ในฐานะเป็นผู้ให้
ให้ความปลอดภัยในชีวิต
และทรัพย์สินของเพื่อนมนุษย์
ให้ความปลอดภัยในครอบครัว
ให้เพื่อนมนุษย์ได้รับแต่ความจริง
ให้ตัวของเรามีสติสัมปชัญญะ
ซึ่งเป็นบ่อเกิดแห่งดวงปัญญา
เมื่อใจเป็นปกติอย่างนี้แล้ว
จะเป็นพื้นฐานการทำสมาธิ
แค่หลับตาเบาๆ ผ่อนคลายสบาย
ก็จะเข้าถึงความสุขภายในอย่างง่ายๆ
UG๕ เป็นการสร้างอุปนิสัยแห่งศีล สมาธิ ปัญญา ซึ่งก็คืออริยมรรคมีองค์ ๘
อริยมรรคมีองค์ ๘ เป็นทางปฏิบัติเพื่อความพ้นทุกข์ในอริยสัจ ๔ ดังที่ปรากฎในบทสวดธัมจักกัปปวัฒนสูตร
อริยมรรคมีองค์ ๘ เป็นหนทางสายกลางคือมัชฌิมาปฏิปทา
อริยมรรคมีองค์ ๘ เป็นหนทางแห่งการเข้าถึงพระธรรมกายตามหลักวิชชาของหลวงพ่อวัดปากน้ำ ภาษีเจริญดังที่ปรากฎในกัณฑ์ที่ ๕๙ ธัมมจักกัปปวัตตนสูตรว่า
“๘ องค์ในอริยมรรคนั้นทั้งสิ้นอยู่ในนั้น จึงได้เข้าถึงธรรมกายนี้ได้ถึงพุทธรัตนะ ธรรมรัตนะ สังฆรัตนะ ”
“นี่แก่นศาสนาอยู่ในตัวของเราเป็นลำดับของกายเข้าไป”
UG๕ บทฝึกแห่งการย่นย่อธรรมทั้งปวง
ในสมัยพุทธกาล พระสัมมาสัมพุทธเจ้าพระบรมครูของโลกได้เคยย่นย่อธรรมให้กับพระภิกษุหนุ่ม อุกกัณฐิตภิกษุ ผู้ปรารถนาอยากจะลาสิกขาเพราะเบื่อหน่ายหมดกำลังใจในการที่จะศึกษาเรียนรู้ธรรมะที่มีมากมาย โดยให้ “พึงรักษาจิตเท่านั้น” จนบรรลุโสดาปัตติผล
“ถ้าหากรักษาจิตอย่างเดียวได้ ชื่อว่ารักษาศีลได้ทุกข้อทีเดียว” จากรายการธรรมะเพื่อประชาชนโดยคุณครูไม่ใหญ่
หลวงพ่อคุณครูไม่เล็กเป็นผู้มีอัจฉริยภาพของความเป็นครูอย่างเต็มเปี่ยม ท่านได้ย่นย่อธรรมะของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าให้อยู่ในรูปแบบง่ายๆ ในรูปแบบที่เยาวชนทั่วโลกสามารถฝึกปฎิบัติได้ ไม่รู้สึกว่าเป็นการฝืนทำ ไม่ขัดแย้งกับความเชื่อใดๆทั้งสิ้น ไม่ว่าจะเป็นเชื้อชาติศาสนาใด ก็สามารถนำไปใช้เป็นแนวทางฝึกปฎิบัติได้ โดยไม่จำกัดกาลเวลา “เป็นอกาลิโก” เป็นความดีสากลอย่างแท้จริง
วันที่ ๒๑ ธันวาคมที่จะถึงนี้ เนื่องในวันคล้ายวันเกิดคุณครูไม่เล็กครบรอบ ๗๘ ปี เรามีหัวใจดวงเดียวกัน ที่จะมุทิตาท่านด้วยการสวดธรรมจักรถวายเป็นพุทธบูชา และมีใจหมายกตัญญูบูชาธรรมคุณครูไม่เล็กด้วยการสวดให้ได้ ๙๗๘,๗๘๗,๘๗๘ จบกันนะครับ
ที่มาภาพและเนื้อหา
- โอวาทหลวงพ่อทัตตชีโว วาระวันคล้ายวันเกิดคุณยายฯ ๑๙ มกราคม ๒๕๕๙ ณ หอฉันคุณยายฯ
- บทความอยู่ในบุญ ศีล สมาธิ ปัญญา เกี่ยวข้องกับอธิศีล อธิจิต อธิปัญญาอย่างไร
- คำสอนคุณครูไม่ใหญ่ ศีลคุ้มครองโลก
- รายการหลวงพ่อตอบปัญหา “บทฝึกที่ง่ายที่สุดสำหรับการหัดเอาใจเขามาใส่ใจเรา เอาใจเราไปใส่ใจเขา เริ่มตั้งแต่การใช้ห้องน้ำ”
- มรดกธรรมพระมงคลเทพมุนี กัณฑ์ที่ ๕๙ ธัมมจักกัปปวัตตนสูตร
- อุกกัณฐิตภิกษุ เรื่อง เพียงรักษาจิตเท่านั้น
- บางส่วนจากคำสอนหลวงพ่อทัตตชีโว ๔-๓-๒๕๕๖
- ภาพดี ๆ 072 และ ภาพจากเว็บกัลยาณมิตร
- ภาพจากเว็บ DMC