ครอบครัวทุกครอบครัว ต้องการให้ลูกหลานเป็นคนดี
สังคมทุกสังคม ล้วนต้องการให้คนในสังคมเป็นคนดี
แต่บทนิยาม “คนดี” ของแต่ละศาสนาไม่เหมือนกัน
ลักษณะของ “การทำความดี” ของแต่ละความเชื่อก็แตกต่างกัน
แล้วอะไรคือคุณลักษณะของคนดีที่แท้จริง ที่เป็นสากล
ต้องปฏิบัติตัวอย่างไรถึงจะได้ชื่อว่า “เป็นคนดี” ที่โลกต้องการ
ความดีสากล ๕ ประการ อุปนิสัยที่ดีคือทางมาแห่งความดี
ความดีสากล..
หลวงพ่อทัตตชีโว คือผู้ให้กำเนิดความดีสากล ๕ ประการ
ท่านสอนว่า เป็นบทฝึกนิสัย ที่มีในพระพุทธศาสนา
ซึ่งเป็นคำสอนตามหลักธรรมของพระพุทธเจ้า…
พระสารีบุตรก็ปฏิบัติให้เห็นเป็นต้นแบบ…
คุณยายอาจารย์ฯ ก็พร่ำสอน บ่อย ๆ…
หลวงพ่อธัมมะ ก็เขียนไว้ให้ดู….
จึงได้ให้นิยามไว้ว่า
“เป็นข้อปฏิบัติเบื้องต้นของบุคคลทุกเพศทุกวัย
ต้องปฏิบัติเป็นประจำ จนกระทั่งเป็นนิสัยหรือเป็นกิจวัตรประจำวัน
เพื่อให้มีใจผ่องใสเป็นปกติ สามารถแยกผิดชอบชั่วดี
ประโยชน์ตน ประโยชน์ท่านได้ชัดเจน”
มี ๕ ประการ ได้แก่
- ความสะอาด
- ความเป็นระเบียบ
- มีความสุภาพ เป็นการจัดระเบียบทางร่างกาย
- มีความตรงต่อเวลา เป็นการจัดระเบียบทางเวลา
- มีสมาธิ เป็นการจัดระเบียบทางด้านจิตใจ
ความดีสากล ๕ ประการนี้
ไม่ขัดแย้งกับลัทธิศาสนาหรือศีลธรรมใดๆในโลก
เพราะลัทธิศาสนาไหนๆ ก็ให้ความสำคัญกับความสะอาดทั้งสิ้น
ไม่ขัดแย้งกับกฎหมายของประเทศใดๆ เพราะกฎหมายมีไว้เพื่อจัดระเบียบสังคม
ไม่ขัดแย้งกับนโยบายรัฐบาลใดๆ เพราะทุกสังคมไม่ต้องการคนชั่ว อยากได้คนดี
ไม่ขัดแย้งกับสิทธิเสรีภาพส่วนบุคคล เพราะการฝึกตนเริ่มจากตัวเอง
และไม่ต้องไปเบียดเบียนใคร
ไม่บั่นทอนสุขภาพประชาชนทุกเพศทุกวัย แม้การควบคุมสถานการณ์โควิด
ของสาธารณสุขก็ยังใช้หลักสะอาดและระเบียบ
คือบทฝึกที่นำไปสู่การละชั่ว ทำความดี ทำใจให้ผ่องใส
หลวงพ่อทัตตชีโว เคยกล่าวไว้ว่า
การละความชั่วคือละความสกปรกทั้งกายวาจาใจ
จะละได้ ก็ต้องทำความสะอาด ทั้งกายวาจาใจ
“แม้ความสะอาดที่ทำภายนอกนี้ ต่อไปมันจะสะอาดเข้าไปถึงข้างใน คือ
สะอาดกาย ไม่ใช่แค่อาบน้ำ
แต่สะอาดกายคือสะอาดไปถึงพฤติกรรมทางกาย
คือ ไม่ฆ่า ไม่ลัก ไม่เจ้าชู้ นี้คือความสะอาดตัวจริงของร่างกาย
ความสะอาดวาจาก็เช่นกัน
ไม่ใช่แค่แปรงฟัน แต่คือการไม่พูดเท็จ คำหยาบ นินทา
รวมถึงไม่ โลภ โกธร หลง นี้คือใจสะอาด
ดังนั้นจะสะอาดภายในได้ ภายนอกต้องสะอาดให้ได้เป็นชั้นๆไปก่อน”
คือบทฝึกที่เกื้อหนุนซึ่งกันและกัน
หลวงพ่อยังเคยให้ข้อคิดไว้อีกว่า
ถ้าสะอาดพอ ทำความสะอาดเป็น ความคิดสร้างสรรค์ย่อมเกิด
จะจัดระเบียบสิ่งของเครื่องใช้ได้อย่างสมใจนึก
เมื่อจัดระเบียบสิ่งของได้ ก็จะจัดระเบียบความคิดได้
เมื่อจัดระเบียบความคิดได้ก็จะจัดระเบียบการพูดการเขียนได้
เมื่อจัดระเบียบการพูดการเขียนได้ คำพูด น้ำเสียง
อิริยาบถทั้ง ๔ ยืนเดินนั่งนอนก็จะจัดระเบียบได้
กลายเป็นความสุภาพ
และเมื่อสุภาพเสียแล้ว การแต่งกายกิริยา มารยาท จึงทั้งสุภาพและประณีต
เมื่อทำซ้ำแล้วซ้ำอีกจนมันประณีตดี จะมีความสำรวมระวังได้ทุกเรื่อง
การจัดลำดับขั้นตอนการพูดย่อมถูกต้อง
รู้จักการเลือกใช้คำ ปรับน้ำเสียงได้สุภาพอ่อนโยน
หลังจากนั้นจะบริหารเวลาเป็น กลายเป็นคนตรงต่อเวลา
เมื่อตรงต่อเวลาได้ ใจย่อมเป็นสมาธิ
ยิ่งฝึกสมาธิกำกับไปด้วย ใจจะยิ่งใสยิ่งมีประสิทธิภาพ พุ่งไปข้างหน้าเป็นอัศจรรย์
คือบทฝึกที่ให้ก่อเกิดนิสัยดีๆ
บ้านที่สะอาด เป็นระเบียบ แสดงถึงความละเอียด ความเอาใจใส่ของเจ้าของบ้าน
ดูงามตาพาสบายใจ
จัดวัตถุสิ่งของ ให้เรียบร้อย เป็นหมวดหมู่ ให้ไปในทิศทางเดียวกัน
เป็นผลให้สิ่งของที่ได้ทำความสะอาดไว้ดีแล้ว
ก็ไม่กลับมาสกปรก เก่าง่าย ชำรุดง่าย
จัดระเบียบอุปกรณ์เครื่องมือให้เป็นหมวดหมู่ตามขนาดเล็กใหญ่
ใช้ก่อนหลัง ใช้ถี่ ใช้ห่าง
ก็จะถูกฝึกให้เป็นคนช่างคิดช่างสังเกต
เมื่อของวางเป็นระเบียบทำให้อะไรยังขาดก็รู้
อะไรคือส่วนเกินก็บริจาค ใช้ทรัพย์อย่างคุ้มค่า ประหยัดสุด
ประโยชน์สูง เกิดนิสัยความรู้ประมาณ
แต่งกายสุภาพเรียบร้อย สร้างบุคลิกที่ดี
เป็นคุณสมบัติที่ดี มีความน่าเชื่อถือ
คือบทฝึกที่นำไปสู่การให้
- การไม่ฆ่า ก็คือการให้ความปลอดภัยในชีวิตและร่างกายของเพื่อนมนุษย์และสรรพสัตว์ทั้งหลาย
ที่ๆสะอาด จะไม่เป็นที่อยู่ของหนูมดแมลงสาบให้เราต้องฆ่า
ความสะอาดหลังจากใช้ห้องน้ำ เป็นการฝึกรับผิดชอบในสิ่งที่เราทำเอาไว้
พื้นที่แห้ง จะไม่มีใครมาลื่นล้ม บาดเจ็บ มาเสียชีวิตเพราะเรา
เป็นความปรารถนาดีต่อกัน
- การไม่ลัก ก็คือการให้ความปลอดภัยในทรัพย์สินของผู้อื่น
ของที่วางเป็นระเบียบ ก็หยิบง่าย หายรู้ ดูงามตา พาสบายใจ
ไม่มีใครมาลักทรัพย์ของเรา
- การไม่เจ้าชู้ คือ การให้ความปลอดภัยในครอบครัวของผู้อื่น
เกิดจากการวางตัวและแต่งกายให้สุภาพเหมาะสม เป็นการให้เกียรติ
ให้ความเคารพผู้อื่น
ยังเป็นการไม่ยั่วกิเลสใคร ไม่มีใครกามกำเริบเพราะเรา
จะไม่มีใครครอบครัวแตกแยกเพราะเรา
- การไม่พูดเท็จ ไม่พูดคำหยาบ ไม่พูดส่อเสียด ไม่พูดเพ้อเจ้อ คือการให้สัจจะ ให้ความจริงใจ ให้ความเคารพ ให้ความรู้สึกที่ดีต่อกัน เกิดจากการระมัดระวังคำพูด การใช้คำพูดที่สุภาพ
- การไม่มัวเมาในอบายมุข คือการให้สติสัมปชัญญะ
ถ้าเราไม่ข้องเกี่ยวกับอบายมุขเสียแล้ว ก็ไม่เบียดเบียนตนเองและผู้อื่น
ไม่ทำลายสติสัมปชัญญะตนเอง
ผู้ที่มีสติสัมปชัญญะ จะทำให้ฝึกใจได้ง่าย ส่งผลให้ใจสะอาด
ใจที่เป็นระเบียบ นำไปสู่สมาธิที่ดี
คือหลักการสู้ภัยโควิด
เชื้อโรคทุกชนิด แพ้ความสะอาด
จึงต้องรักษาความสะอาดทั้งร่างกายและวัตถุสิ่งของ
ผู้ที่คุ้นเคยกับการอยู่ในระเบียบ ก็ง่ายที่จะทำตามมาตรการของสาธารณสุข
สวมใส่หน้ากาก
เว้นระยะห่างทางสังคม (Social distancing)
กักตัวเมื่อมีความเสี่ยง
เคารพกฎกติกา ไม่สร้างปัญหา เป็นการให้ความปลอดภัยกับตนเองและผู้อื่น
การมีสติสัมปชัญญะ จะทำให้เราไม่เผลอสติ ไม่ตื่นตูม ไม่อยู่ในความประมาท
บทสรุป
“การกระทำของมนุษย์ล้วนมาจากพื้นฐานทางด้านจิตใจ
คนที่มีจิตใจสะอาด คิดแต่ในเรื่องดีๆ
ย่อมจะคิดพูดทำแต่สิ่งที่ดีงาม
การที่จะเป็นคนดีจึงต้องเริ่มมาจากที่จิตใจก่อนเสมอ”
สะอาด ระเบียบ สุภาพ ตรงเวลา สมาธิ
คือคุณลักษณะ ๕ ประการ
เป็นอุปนิสัยที่จะทำให้ใจสะอาด
เมื่อมนุษย์มีใจที่สะอาดผ่องใส
ก็จะไม่เบียดเบียนซึ่งกันและกัน
โลกก็จะมีสันติสุขที่แท้จริง
ที่มาภาพและเนื้อหา
- ความดีสากล 5 ประการ ความดีพื้นฐานที่ปูทางสู่พระนิพพาน โดย คุณครูไม่เล็ก
- ต้นหตุของความชั่ว ความไม่เป็นระเบียบโดย คุณครูไม่เล็ก
- บทความพระมหาสมชาย ฐานวุฑฺโฒ UG ๕ สู้ภัยโควิด
- บทความ ความดีพื้นฐานสากล การฝึกฝนนิสัย ในชีวิตประจำวัน
- บทความ UG๕ บทฝึกที่ย่นย่อธรรมทั้งปวง
- บทความวิชาการ ความดีสากล ๕ ประการ : หลักการต้านภัยโควิด-๑๙
- ภาพจากเพจการบ้าน
- ภาพจากบล็อกดีๆ ๐๗๒
- ภาพการจัดระเบียบบ้าน จากเว็บอะเครุฟีด